به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نوش آنلاین، سیستان و بلوچستان یک رویشگاه بزرگ برای گیاهان دارویی است اما اقلیمی‌بسیار آسیب پذیر در مقابل خشکسالی دارد؛ کشت جایگزین گیاهان دارویی به جای غلات و محصولات جالیزی، می‌تواند کاهش تولید گیاهان دارویی در مراتع را در سال‌های کم بارش جبران کند.
معاون فنی اداره کل مراتع و آبخیزداری سیستان و بلوچستان، به ۲۲۰ تنی تولید گیاهان دارویی در مراتع استان اشاره کرد و گفت: در سالهایی که خشکسالی رخ ندهد این میزان تولید می‌تواند درآمدی ۲۳ میلیارد ریالی و ۶۶ هزار نفر روز اشتغال را برای برداشت کنندگان به همراه داشته باشد .
ریگی افزود: در سال جاری با توجه به کاهش چشمگیر بارش در سراسر استان، میزان گیاه دارویی موجود در مراتع و عرصه‌های جنگلی سیستان و بلوچستان بسیار کم شده است و در بسیاری از مراتع تنها برای مصارف خانگی کفایت می‌کند .
وی گفت: با توجه به سازگاری بیشتر داروهای گیاهی با بدن انسان و بروز عوارض جانبی ناشی از مصرف داروهای شیمیایی، تقاضای جهانی برای گیاهان دارویی روز به روز بیشتر می‌شود .
رییس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان تنوع گونه‌ها و ماده موثره بالا را به عنوان مزیت‌های گیاهان دارویی استان بیان کرد و گفت: با توجه به وجود بیش از ۳۰۰ گونه گیاه دارویی در سیستان و بلوچستان و کشت بیش از ۷۰ گونه گیاه دارویی در استان (همچون چای ترش، به لیمو، آویشن و حنا)؛ سیستان و بلوچستان به عنوان یک قطب بزرگ تولید این محصولات به شمار می‌رود .
مجتبی پیری همچنین تصریح کرد: قرار گرفتن گیاهان دارویی در مراتع و زمین‌هایی که بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال را تجربه می‌کنند، دمای نسبتاَ بالای هوا و به طور کلی تنش مضاعف گیاه با محیط باعث شده ماده موثره تولید شده در گیاهان دارویی این استان بسیار بالا باشد .
جهانتیغی کارشناس گیاهان دارویی دانشگاه سیستان و بلوچستان نیز در ادامه اظهار کرد: با توجه به وجود سه اقلیم گرم و مرطوب ساحلی، گرم و خشک و نیز اقلیم معتدل در سیستان و بلوچستان، امکان رویش انواع مختلف گیاهان دارویی در استان فراهم است .
وی با بیان اینکه سیستان و بلوچستان بعد از استان کردستان بالاترین تنوع گیاهان دارویی را در کشور داراست، افزود: برخی گیاهان دارویی موجود در سیستان و بلوچستان تنها در دو کشور هند و پاکستان می‌روید و البته بعضی گیاهان از جمله “پنیر باد” تنها در این استان رشد می‌کند .
وی افزود: بخار گوگرد متصاعد شده از آتشفشان نیمه فعال تفتان و وجود مواد معدنی فراوان در آب چشمه سارهای اطراف این ارتفاعات، این کوهستان را تبدیل به یکی از حاصلخیزترین زمین‌های رویش گیاهان دارویی خودرو و دست کاشت در حوزه دو شهرستان میرجاوه و خاش کرده است .
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان خاش به برداشت ۱۰۰ تن گیاه دارویی خودرو از حاشیه تفتان در سال‌های پرباران اشاره کرد و گفت: گیاهانی از قبیل شیرین بیان، خارشتر و درمنه کوهی از مراتع حوزه تفتان برداشت شده و گیاهانی چون زیره، گل محمدی و رازیانه بیشتر به شکل دست کاشت به عمل می‌آیند .
طوقی افزود: با توجه به کاهش قابل توجه ذخیره گیاهان دارویی خودرو در شهرستان خاش و نیز خشکسالی چند سال اخیر و مزیت نسبی اقتصادی شهرستان در تولید گیاهان دارویی، تغییر الگوی کشت در دستور کار اداره جهاد کشاورزی شهرستان قرار گرفته است .
وی به وقوع خشکسالی در حاشیه ارتفاعات تفتان اشاره کرد و گفت: تولید گیاهانی که به آب کمتری نیاز دارند، از جمله زعفران که به صورت آزمایشی در۵ هکتار از مزارع و در ۶ نقطه شهرستان خاش با موفقیت کشت شد، به عنوان کشت جایگزین در دستور کار قرار گرفته است. در سالهایی که بارندگی مناسب باشد، نزدیک به ۴۰۰ خانوار از مراتع گیاهان دارویی حاشیه تفتان روزگار می‌گذرانند که به گفته مدیر جهاد کشاورزی خاش در صورت توسعه این صنعت در شهرستان خاش این شمار می‌تواند به ۲ هزار خانوار نیز برسد .
به گفته طوقی یکی از دلایل عدم توسعه صنعت گیاهان دارویی در شهرستان خاش، نبود سرمایه‌گذاری در این استان مرزی و همچنین استقبال نکردن مردم بومی‌از تسهیلات بانکی حتی تسهیلات با بهره کم است.
وی عرضه فله گیاهان دارویی، نبود سردخانه و عدم اطمینان از بارندگی را از دیگر مشکلات توسعه این صنعت در منطقه یاد کرد و گفت: علاوه بر رفع این موانع نیاز به تحقیقات در زمینه کشاورزی و منابع طبیعی نیز وجود دارد .
جهانتیغی کارشناس و پژوهشگر گیاهان دارویی استان نیز با اشاره به مشکلات یاد شده اظهار کرد: تجارت این محصولات دست مردم بومی‌نیست و ارزش افزوده کمی‌نصیب مردم بومی‌می‌شود و به علاوه نبود صنایع تبدیلی و کارگاه‌های فرآوری گیاهان دارویی باعث شده است که محصولاتی چون حنا و وسمه به شکل فله به خارج از استان برده شوند .
وی معتقد است گیاهان دارویی خودرو با توجه به خشکسالی‌های استان درآمدی قابل اتکا نیست و این گیاهان باید در زمین‌های کشاورزی و پس از انجام تحقیقات علمی‌کشت شون.
